انسولین چیست؟
انسولین نوعی هورمون است که به صورت طبیعی در بدن انسان در پانکراس تولید شده و وارد خون می شود.این هورمون مسئول تنظیم قند خون است.
اگر بدن شما به هر دلیلی نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند و یا انسولین تولید شده در بدن کارآیی لازم را نداشته باشد ،قند خون افزایش پیدا می کند.به این اختلال بیماری دیابت می گویند.
افراد مبتلا به دیابت نیاز به درمان جهت کنترل قند خون دارند زیرا افزایش قند خون می تواند عوارض جبران ناپذیری به سلول ها و بخش های مختلف بدن وارد سازد.
انسولین در کارخانه های دارویی با شبیه سازی انسولین انسانی ساخته می شود .همچنین در گذشته برای تهیه این هورمون از انسولین حیوانی ( موجود در خون گاو ) استفاده می شده است که امروزه ساخت انسولین از منشا حیوانی به ندرت اتفاق می افتد.
انسولین‌‌‌‌ را نمی توان از راه خوراکی مصرف کرد زیرا توسط آنزیم های گوارشی تخریب می شود .لذا در افراد نیازمند به انسولین ،حتما باید با تزریق زیر پوستی وارد بدن شود.
تزریق انسولین با یک سوزن کوچک و سرسوزن مخصوص صورت می گیرد و البته امروزه فرم های جدید آماده ی تزریق انسولین به صورت قلم تزریقی به بازار عرضه شده اند.
داروی انسولین انواع مختلفی دارد که عمده ی تفاوت انواع مختلف،در مدت زمان اثرگذاری و طول عمر آنها می باشد.
انسولین های کوتاه اثر یا انسولین محلول،سریع اثر می کند و معمولا باید پیش از مصرف غذا تزریق شود.
انسولین های متوسط الاثر و طولانی اثر،مدت زمان بیشتری طول می کشد تا اثر نمایند اما اثر طولانی تری دارند.
فرآورده های انسولینی دوفاز، دارویی ترکیبی حاوی هردونوع انسولین کوتاه و طولانی یا متوسط الاثر می باشند.
این محصولات توسط کمپانی های معتبر و متعددی ساخته می شوند.
نوع و نام تجاری انسولینی که پزشک برای شما تجویز می نماید ، اهمیت زیادی دارد و بدون نظر پزشک نباید اقدام به تغییر نوع انسولین یا شرکت تولیدی انسولین خود کنید و درمان را باید با داروی یک شرکت ادامه دهید.
پیش از مصرف انسولین
- در صورت بارداری، اقدام به بارداری و شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید .زیرا انسولین تجویزی شما در این شرایط نیاز به تنظیم دوز مجدد دارد.
_در صورت سابقه ی اختلال کلیوی ،کبدی و هرگونه حساسیت دارویی ،پزشک خود را مطلع سازید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
نحوه ی مصرف انسولین
_از آنجا که این دارو در شکل ها و انواع مختلف توسط شرکت های متعددی ساخته می شود ،در مصرف آنها پیش از هر توصیه ای ،مطالعه ی کامل و بادقت بروشور داروی تجویز شده برای شما ضرورت دارد.نحوه ی مصرف انسولین را در برگه ی موجود در بسته بندی دارو به دقت مطالعه نمایید و از پزشک یا داروساز خود آموزشات لازم را دریافت نمایید.
_مصرف انسولین را دقیقاً طبق دستور پزشک خود مصرف نمایید .پزشک یا داروساز شما نحوه ی تزریق را به شما آموزش خواهد داد.از تغییر مقدار مصرف دارو بدون نظر پزشک بپرهیزید.
_انسولین را می توانید در زیر پوست بالای بازو ،ران پا،عضلات سرینی و اطراف ناف تزریق نمایید و هر چند وقت یک بار محل تزریق را تغییر دهید.
_درمان شما ممکن است متشکل از چند نوع انسولین و حتی مقدار مصرف متفاوت در هر نوبت باشد که توسط پزشک ،محاسبه و بررسی شده است.مقدار مصرف انسولین براساس "واحد" محاسبه می گردد.در نتیجه در صورت نیاز به انسولین درمانی سوالات خودرا به طور کامل از پزشک و داروساز خود بپرسید و مطمئن شوید که همه چیز را در مورد نحوه ی صحیح مصرف انسولین می دانید.
_برخی از انواع انسولین ،پیش از تزریق باید باهم مخلوط شوند.نحوه ی اختلاط صحیح را از داروساز خود سوال کنید. به عنوان مثال انسولین رگولار که سریعا اثر می کند کاملا ضفاف است و نیازی به هم زدن ندارد ولی انسولین بای فازیک که ترکیبی از انسولین شفاف و شیری است قبل از استفاده باید به ملایمت به هم زده شود تا ذرات نامحلول انسولین معلق شود و بطور یکنواخت در ترکیب پراکنده شود.
اگر لازم باشد که انسولین شفاف و شیری از دو ویال جداگانه و بصورت هم زمان مصرف شود باید بصورت زیر عمل کنید
۱.ابتدا به تعداد واحد تجویز شده ی انسولین شفاف ،داخل سرنگ هوا بکشید و به ویال مورد نظر تزریق نمایید.
۲.به تعداد واحد تجویز شده ی انسولین شیری NPH نیز داخل سرنگ هوا بکشید و به ویال انسولین رگولار تزریق نمایید.
۳.ویال انسولین رگولار را برعکس بگیرید و تعداد واحد مورد نظر را داخل سرنگ بکشید.
۴.ویال انسولین NPH را برعکس بگیرید و تعداد واحد مورد نظر را داخل سرنگ بکشید.
نکته:از تکان دادن ویال انسولین خودداری نمایید زیرا با ایجاد حباب در انسولین، در اندازه گیری مقدار مصرف دارو خطا ایجاد می شود.
توصیه های انسولین
_عموما درمان دیابت مادام العمر می باشد.در نتیجه در تمام مدت درمان نیاز است تحت نظر پزشک باشید و آزمایشات دوره ای لازم را انجام دهید تا روند پیشرفت درمان و کنترل عوارض بیماری توسط پزشک برای شما بررسی شود.
_بررسی قند خون به صورت روزانه و دوره ای جهت ارزیابی درمان در دیابت بسیار مهم می باشد.جهت اطلاعات بیشتر در مورداندازه گیری سطح قندخون اینجا کلیک کنید( لینک قند خون )
_در صورت بروز تب یا عفونت به پزشک خود اطلاع دهید .در صورت احساس تشنگی ،تکرار ادرار واحساس خستگی زیاد فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.این علائم نشان می دهد قند خون شما تحت کنترل نمی باشد.
_هربار که دارو های نسخه ی جدید را دریافت می کنید،حتماً دقت نمایید که نوع انسولین تجویزی مطابق با مصرف سابق یا توصیه های پزشکتان باشد.در غیر این صورت با پزشک یا داروساز خود صحبت نمایید.
_مصرف الکل برروی سطح قند خون اثر می گذارد و منجر به اختلال در کنترل قند خون می شود.
_افت قند خون عارضه ایست که همه ی مصرف کنندگان انسولین کم و بیش آن را تجربه نموده اند.جهت دریافت اطلاعات کامل در مورد این عارضه اینجا کلیک کنید( لینک مقاله ی افت قند خون )
احساس اضطراب،تعریق ناگهانی،گرسنگی،تپش قلب،سرگیجه و در موارد شدید از حال رفتن از علائم افت قند خون می باشد .جهت جلوگیری از وقوع این عارضه،همیشه یک نوشیدنی شیرین،آبنبات یا قند همراه خود داشته باشید و در بروز این علائم با مصرف کمی ماده ی شیرین میتوانید از ابتدا جلوی افت قندخون را بگیرید.
-یک کارت شناسایی برای خود تهیه کنید. اطلاعات بیماری خود و داروهایتان را برروی آن یادداشت کنید و همیشه در وسایل شخصی یا کیف پولتان همراه خود داشته باشید.این کار باعث می شود سایر افراد در صورت لزوم بتوانند اقدامات مناسبی جهت کمک به شما انجام دهند.
-همیشه همراه خود تعدادی قند، آبنبات یا نوشیدنی شیرین داشته باشید و در صورت احساس علایم افت قند خون 3-4 عدد قند یا آبنبات یا کمی نوشیدنی شیرین مصرف نمایید تا عارضه کنترل شود و احساس بهبودی کنید.
_به توصیه های پزشک خود درباره سبک زندگی مناسب بیماران دیابتی شامل رژیم غذایی مناسب،ترک سیگار و الکل و داشتن فعالیت بدنی مناسب حتماً عمل نمایید.
_در صورتی که قصد انجام عمل جراحی یا اقدامات دندانپزشکی را دارید ،حتما درمانگر خود را از مصرف انسولین و ابتلا به دیابت مطلع نمایید.
_سعی کنید داروهای مورد نیاز خود را همیشه به صورت منظم و کامل در کیف مخصوص انسولین همراه خود داشته باشید .
_در صورتی که فرم قلم آماده ی تزریق برای شما تجویز شده است،توصیه های لازم و نحوه ی تزریق را از پزشک خود دریافت نمایید .
عارضه ی شایع انسولین
مهم ترین عارضه ی انسولین، افت قند خون می باشد. لذا همیشه همراه خود تعدادی قند، آبنبات یا نوشیدنی شیرین داشته باشید و در صورت احساس علایم افت قند خون 3-4 عدد قند یا آبنبات یا کمی نوشیدنی شیرین مصرف نمایید تا عارضه کنترل شود و احساس بهبودی کنید.
شرایط نگهداری
شرایط نگهداری انسولین های مختلف، متفاوت می باشد.
_ویال های معمولی انسولین همیشه باید در یخچال نگهداری شود ولی ویال انسولین قلمی پس از باز شدن معمولا تا یکی دو هفته قابل استفاده هستند( در دمای ۲۵درجه، دور از گرما و نور مستقیم ). جزئیات دقیق نگهداری انسولین را به طور کامل در بروشور موجود در بسته بندی آن مطالعه نمایید و یا سوالات خود را از داروسازتان بپرسید.