مالیات استارت‌آپ‌ها از آن دست مسائلی است که به راحتی حل‌شدنی نیست و نیرو و عزم همگانی استارت‌آپ‌ها، انجمن‌ها و همبستگییه‌های مرتبط، سازمان امور مالیاتی و... را طلب میکند.

مساله مالیاتی استارت‌آپ‌ها همانند دیگر مسائل این حوزه به ضعف در شناخت دقیق این حوزه توسط دستگاه قانون‌گذاری باز می‌گردد و نبود قوانین متناسب با نوع کسب‌وکار استارت‌آپ‌ها مشکلاتی را برای آنها در تمام حوزه‌ها مثل بورس، بیمه، مالیات، فیلترینگ و… ایجاد کرده است.

عدم قرابت قوانین مالیاتی با روح و قالب استارت‌آپ‌ها باعث ایجاد تضاد و مساله بین آنها و سازمان امور مالیاتی شده است. استارت‌آپ‌ها با توجه به نوع کسب‌وکاری که دارند، ممکن است دفتر فیزیکی نداشته باشند، بسیاری از کارهای‌شان را به صورت دورکاری انجام دهند، در چند سال اول درآمدزا نباشند و… که همین موارد مسائل مالیاتی را برای آنها به وجود آورده است؛ یعنی عدم تعریف درست این موارد و بعضا عدم تعریف این موارد در قانون مالیاتی مشکلاتی را برای استارت‌آپ‌ها ایجاد کرده است و آنها را مجبور به کارهایی می‌کند که با ذات توسعه استارت‌آپ‌شان متفاوت است.

به طور مثال بسیاری از استارت‌آپ‌ها ممکن است برای انجام کارهای‌شان نیازی به دفتر فیزیکی و ثابت نداشته باشند و با استفاده از شبکه و قرارهای کافه‌ای کارهای خود را جلو ببرند، اما برای تشکیل پرونده مالیاتی مجبورند که منابع محدود خود را صرف اجاره و خرید دفتر کنند تا بتوانند همگام با بروکراسی‌ها و قوانینی که پاسخ‌دهنده نیاز‌های آنها نیست، حرکت کنند.در یک استارت‌آپ بیش از ۳ سال تزریق سرمایه انجام می‌شود که این میزان حتی چند برابر بیش از میزان درآمد است تا سهم بازار را برای استارت‌آپ به دست بیاورد. در بسیاری از کارخانه‌ها و مشاغل صنعتی با توجه به مشهود بودن دارایی‌ها این موارد قابل تشخیص است، ولی در کسب‌وکار‌های اینترنتی طبق قانون فعلی مالیاتی، این مورد قابل قبول نیست و استارت‌آپ‌ها هرچقدر هزینه کنند باید بیش از ۲۰ درصد آن درآمدزایی داشته باشند. 

برای رفع مشکلات مالیاتی استارت‌آپ‌ها گام‌های مهمی توسط همبستگییه و انجمن صنفی کسب‌وکار‌های اینترنتی، سازمان امور مالیاتی، معاونت علمی و فناوری و… انجام شده است، اما اغلب رویدادهای که می‌افتد به نوعی به صورت‌مساله عدم تطبیق قوانین مالیاتی و ذات استارت‌آپ‌ها بی‌توجه بوده‌اند و بیشتر در قالب مشوق‌ها تصویب شده‌اند.نمونه این راه‌حل‌ها طرح نوآفرین بود که با تلاش‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب رسید و استارت‌آپ‌ها را در دوره نونهالی معاف از مالیات می‌کرد، اما علاوه بر نقد اینکه این طرح هم به مساله اصلی توجهی ندارد انتقاداتی مبنی بر عدم وجود سازوکار تشخیصی درست این طرح و همین‌طور درآمدزا نبودن استارت‌آپ‌ها در دوره نونهالی مطرح می‌شد که تا حدودی درست بودند و باز هم مساله مالیاتی استارت‌آپ‌هاحل نمی‌شد.

اما با این حال و با توجه به قوانین دست‌وپاگیر مالیاتی، استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکار‌ها باید از قوانین تبعیت کنند و با سازمان امور مالیاتی همکاری و در کنار آن از طریق همبستگییه، انجمن و دیگر نهادها تسهیل و به‌روزرسانی آن قوانین را نیز پیگیریکنند.برای همین استارت‌آپ‌هایی که به تازگی شرکت‌های‌شان را به ثبت رسانده‌اند باید ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ ثبت شرکت اقدام به تهیه دفاتر قانونی کنند و برای سایر شرکت‌ها که سال مالی آنها ۲۹ اسفند ماه است باید قبل از اتمام سال مالی نسبت به پلمب دفاتر سال آتی اقدامکنند.همچنین شرکت‌هایی که سال مالی آنها ۲۹ اسفند است حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی باید نسبت به تهیه و ارسال اظهارنامه عملکرد موضوع ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم خود اقدام کنند و اگر به هر دلیلی نسبت به ارسال اظهارنامه اقدام نکنند علاوه بر علی‌الراس شدن متاسفانه جرایم سنگینی نیز پیش روی آنها خواهد بود، اما برخی از استارت‌آپ‌ها نیز بوده‌اند که به صورت غیررسمی و ثبت‌نشده کار‌های خودشان را پیش می‌برده‌اند و الان به دنبال ثبت شرکت و فعالیت قانون مند هستند که آنها هم برای اینکه مشکلی در فعالیت‌های‌شان ایجاد نشود باید از قوانین تبعیت و گزارش ها خود را ارائه کنند.

انتخاب راه قانونی برای مالیات

عادل طالبی، کارشناس کسب‌وکار

کسب و کار‌های اینترنتی که سابقه چند سال فعالیت را داشته‌اند و در حال حاضر قصد قانون مند کردن کارشان را دارند باید در موارد مربوط به مالیات به افراد خبره این حوزه مراجعه کنند و همه جوانب را با توجه به فعالیت‌های شان بسنجند. اما در برخورد با این موضوع برخی راهکار‌های مختلفی را پیشنهاد می‌کنند و یکی از آن راهکار‌ها که راه قانونی هم است این است که خود این استارت‌آپ‌ها اقدام کنند و سوابق‌شان و صورت‌های مالی‌شان را تا جایی که امکان دارد به اداره مالیات ارائه کنند.

با انتخاب این راه طبیعی است که جریمه‌ای هم برای آنها در نظر گرفته شود اما یک فرایند قانونی دارد و ممکن است تخفیف‌هایی را برای آنها درنظر بگیرند و حتی مالیات متعلقه سال‌های قبل را تقسیط کنند که این راه قانونی و مرسوم است، اما برخی یک راهکار دیگر را در پیش می‌گیرند که بسیار خطرناک است و درگاه‌های پرداختی که داشته‌اند را به نام اشخاص دیگر می‌کنند و همه‌چیز را مثلا به نام نزدیکان شان تغییر می‌دهند و از همبستگییه یک مجوز جدید می‌گیرند و فعالیت خود را از نو شروع می‌کنند. 

اما این راه بسیار خطرناک است و مشکلی وجود دارد و آن اینکه اگر چند سال بعد ردی از آنها در صورت‌های مالی شرکت دیگری پیدا شود به دردسر می‌افتند و متحمل جریمه‌ها و هزینه‌های سنگینی خواهند شد. برای همین است که من تاکید می‌کنم استارت آپ‌ها در موضوع مالیات چنین روش‌هایی را استفاده نکنند و همه شرایط را با مشورت یک مشاور مالیاتی بررسی کنند و همه کارهایی را که می‌تواند به بهتر شدن کسب و کار آنها و کمتر صدمه دیدن خودشان بینجامد در پیش بگیرند.