ده ها فروشگاه اینترنتی، کسب وکار آنلاین پارسی و استارت آپ، از نام های ترکیبی مشابه «دیجی کالا» استفاده می کنند و خواهند کرد! اقتباسی فی البداهه، بدون زحمت و فکر قبلیِ منسجم. اطمینان داشته باشید سرواژه «دیجی» را با هر اسم دیگری که ترکیب و جست وجو کنید، یک سایت برای آن هست! مثل: «دیجی دارو، دیجی چوب، دیجی آهن، دیجی کتاب و دیجی ساعت» واقعا چرا؟ آیا ما به بن بست انتخاب نام و یافتن واژه مناسب رسیده ایم؟ شما چه قدر با این نوع انتخاب نام موافق هستید؟ آموزش انتخاب نام تجاری و دامنه، می تواند سرفصل ها و مباحث مستقلی به خود اختصاص دهد، این مطلب بررسی نقدگونه ای است درباره انتخاب نام برای کسب وکارهای نوپای اینترنتی در وب پارسی.

 انتخاب نام اگر چه ساده به نظر می رسد، یکی از مهم ترین چالش های پیش روی کسب وکارهای نوپای پارسی است. در اهمیت نام گذاری صحیح همین بس که بدانید صدها بار می توانید قالب گرافیکی سایت یا برنامه موبایلی خودتان را عوض کنید یا در نحوه اجرای ایده کسب وکارتان چرخش ایجاد کنید، اما نام انتخاب شده، به سادگی قابل تغییر نیست، همین طور است اسمی که خانواده برای شما انتخاب کرده!

انتخاب نام، قالب زمان، هزینه و ثبت

انتخاب و تغییر نام، صرف نظر از این که نام شخص باشد، تجارت یا شرکت، از قوانین کلی و جزئی ثابتی تبعیت می کند؛ اولین قانون «زمان» است. هرچقدر از یک نام انتخابی زمان بیشتری بگذرد، تغییر آن سخت تر و به تبع آن پرهزینه تر خواهد بود. کافی است نگاهی به نام خیابان ها و میادین شهر خود بیندازید که بعد از گذشت سال ها، هم چنان با نام «سابق» خود شناخته و نامیده می شوند، علی رغم این که در آدرس های پستی، نام جدیدی دارند. قانون دوم «هزینه» است؛ انتخاب نام مناسب ممکن است هزینه مستقیم مشهود در بر نداشته باشد، اما تغییر نام قطعاً دارای هزینه مشهود و ملموس است. قانون بعدی «ثبت» است؛ همه اسامی از قالب ثبتی یکسانی برخوردار نیستند، اما همه نام های کاربردی نیاز به ثبت در مرجع خاص خود را دارند. قوانین نانوشته دیگری هم در نام گذاری هست که اطلاع از آن کمک زیادی به تسهیل مسیر آینده تجاری شما خواهد کرد. مثلاً در وب کمتر دیده می شود که یک کسب وکار، نامی متفاوت از نام ثبتی خود (یعنی آدرس دامنه) داشته باشد. چیزی که مصداق غیر اینترنتی آن –خصوصا در مورد اشخاص– به وفور قابل مشاهد است.

 اقتباس های بدون هویت

نام های مشابه «دیجی کالا» که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، نمونه بارزی از اقتباس بدون هویت و خلاقیت است. موفقیت برند تجاری دیجی کالا، تأیید و تأکید بر این نیست که این شرکت از نام گذاری مناسبی استفاده کرده است، دیجیکالای امروز شامل هزاران کالای غیردیجیتال است که زیر چتر «دیجی» به معنا یا مخفف «دیجیتال» فروخته می شود، این بدین معنی است که در زمان نامگذاری، پیش بینی کافی به جهت تغییر ماهیت کسب وکار وجود نداشته است، حال تصور کنید که کسب وکارهای نوپای اینترنتی از یک غلط مصطلح، اقتباسی ضعیف هم داشته باشند. نامی که بدون در نظر گرفتن مزیت و ماهیت یک کسب وکار، تنها بر اساس تکیه بر موفقیت برند دیگری انتخاب شده باشد، از ضعیف ترین انواع نام گذاری است و بیشترین سود را از این انتخاب، برند اصلی می برد که به این واسطه، بیشتر شنیده و جست وجو می شود.

از سوی دیگر در مواردی خاص، امکان پی گرد قانونی و شکایت به جرم سواستفاده از اعتبار و برند دیگر نیز قابل طرح در مجامع قضایی است. در نمونه ای بارز، یکی از شرکت های توزیع و فروش اینترنت، نام  «نوین نت» را برای خود انتخاب کرد که با واکنش شدید و قانونی یکی از شرکت های فعال بازار، یعنی شرکت «مبین نت» مواجه شد و ناچار به تغییر نام گردید. ظاهرا چنین اقتباس هایی در دنیای استارت آپی معنا ندارد، چرا که تمامی فعالان کارآفرینی اینترنتی می دانند انتخاب نامی مثل «دیجی» نه تنها مزیت به حساب نمی آید، که نقطه ضعف نیز هست. اگر قرار است نامی را از جایی اقتباس کنید، حوزه فعالیت خودتان و همین طور فرهنگ، ادبیات و تاریخ کشورمان پر است از منابع قابل اقتباس بسیار عالی.

 خلاقیت های بدون هویت

اخیراً کسب وکارهای زیادی با نام های ترکیبی پارسی و لاتین راه اندازی شده اند که علی رغم خلاقیت، هویت خاصی را  دنبال نمی کنند، اقتباس های بدون  فکر نیز، به این خلاقیت بدون کاربرد دامن می زند. اضافه کردن حرف «او»، مشابه اسامی ایتالیایی، نمونه ای از این خلاقیت بدون هویت هست. قرار نیست هر کلمه پارسی را به پس و پیش یک واژه لاتین اضافه کنید و صرف این که معادل یا نمونه دیگری ندارد آن را یک نام خوب قلمداد کنید. شاید واژه «زودفود» راحت تلفظ شود و خوب هم نوشته شود، اما یک نام بدون هویت است. یک کلمه پارسی و یک کلمه لاتین که ترکیب کامل آن، نه برای پارسی زبانان قابل فهم است و نه برای انگلیسی زبان ها! به هویت نام توجه کنید، نام خود را از یک زبان واحد انتخاب کنید و هرگز از ترکیب های من درآوری غیر اصولی استفاده نکنید، هر کلمه در هر زبان، باری از مفهوم و فرهنگ را به دنبال می کشد.

برای نمونه کافی است نام «کافه بازار» را جداگانه در دیکشنری های پارسی و لاتین جست وجو کنید، یک نام گذاری ساده و حرفه ای که در هر دو زبان پارسی و لاتین دارای ریشه، مفهوم و نوشتار مشخصی است. «کافه بازار» نشان داد که برای ساختن یک نام دامنه خلاقانه و آزاد، نیازی نیست سراغ واژه هایی برویم که در دو زبان، از هم بیگانه هستند و در یک زبان، نامفهوم.

 یک توفقیق اجباری و بازار سیاه

انتخاب نام در استارت آپ ها به سادگی آنچه که در نامگذاری که در کوچه و خیابان دیده می شود نیست. چرا که بعد از انتخاب نام استارت آپ، باید وارد بحث نام دامنه اینترنتی و شبکه های اجتماعی برای کسب وکار شد. نام دامنه تنها یک بار و با یک ساختارِ کارکتر ثابت، قابل ثبت است. این موضوع باعث شده که بازار سیاهی در انتخاب نام دامنه شکل گیرد که مختص کشور خاصی هم نیست. بسیاری از نام های خوب و شناخته شده به لحاظ تلفظ، معنا و کاراکتر، تنها برای این ثبت شده اند که در زمان مناسبی چندین برابر قیمت واقعی به فروش برسند. این دامنه ها هیچ هدف خاصی را هم دنبال نمی کنند به جز تأمین منافع دلالان دامنه، که گاه تا چندصد میلیون تومان هم می رسد. هیچ توجیه عقلانی و مالی وجود ندارد که یک استارت آپ بخواهد چنین مسیری برای به دست آوردن نام یک دامنه طی کند.

 انتخاب نام به دشواری طی کردن مسیر نیست

نام مناسب اولین نمای بیرونی کسب وکار نوپای شماست اما این انتخاب، به سختی مسیر رشد و توسعه ای که در پیش دارید نیست. یک نام آزمایشی سریع انتخاب کنید، کار را شروع کنید و هم زمان با توسعه کسب وکار، به کمک هم تیمی های خودتان، انتخاب نام اصلی را به عنوان بخش مهمی از کار دنبال کنید. عجله نداشته باشید، نام های مختلف را صبورانه بررسی و مطالعه کنید. نام هایی که با عجله انتخاب و ثبت می شوند، دل چسب و خلاقانه نیستند. اتاق فکر برگزار کنید و یک نام را با پسوندهای مختلف و همین طور مفاهیم و معانی مختلف جست وجو و ترکیب کنید. کسب وکار خودتان را با یک سایت شرکتی و شخصی مقایسه نکنید. باید نامی داشته باشید خلاقانه، معرف ویژگی ها و مزیت های خدمات و محصولاتی که ارائه می کنید. از همه مهم تر، قبل از ثبت نام، تکلیف مسائل حقوقی و مالکیت قانونی را مشخص کنید. این روشنگری، در آینده از بروز اختلافات زیادی جلوگیری خواهد کرد.