نرم افزار اصلاح نگارش فارسی
پرسنل یک سازمان در کنار یکدیگر جامعه ای را تشکیل می دهند که در آن روابط میان افراد اغلب ماهیت مکتوب و غیر حضوری دارد. در چنین جامعه ای، نگارش یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار بر نگرش افراد نسبت به یکدیگر بوده و نمادی از شخصیت هر فرد محسوب می شود. بنابراین شایسته است که هر یک از افراد این جامعه، توجه ویژه ای به نحوه نگارش متون خود داشته باشد.
با مطالعه
کتابها و تمرین مداوم در بکارگیری اصول نگارش صحیح فارسی، میتوان به تدریج مهارت لازم را در نگارش به دست آورد. اما این روش بسیار وقت گیر، کند و خسته کننده است. بهره گیری از ابزارهای نرم افزاری مختلف روش سریع و کارآمد تر به منظور خطایابی، تصحیح و ویرایش متون، میباشد. برخی از مهمترین این ابزارها عبارتند از:
· ویراستیار. خطایاب املایی زبان فارسی است که قواعد تصریف فارسی را به طور کامل پوشش میدهد. واژهنامهی ویراستیار شامل ۳۶٬۰۰۰ واژه (ریشه) و حدود ۵۰۰ بن فعل است که میتوانند بیش از ۷۰٬۰۰۰٬۰۰۰ واژهی تصریف شده و ۴۵٬۰۰۰ فعل را پوشش دهد.
· وفا (وارسیگر فارسی). اولین خطایاب نحوی و دستوری فارسی، که محصول مشترک مؤسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران و آزمایشگاه پردازش زبان طبیعی دانشگاه تهران می باشد.
· خطایاب املایی ویرا. اولین افزونهی خطایاب املایی فارسی برای مایکروسافت وُرد می باشد که توسط موسسه رباتیک و هوش مصنوعی سپنتا تولید و منتشر گردیده است.
· وایراسباز. یک ویراستار رایگان و برخط (آنلاین) فارسی است که در حال حاضر دوره آزمایشی خود را طی می نماید.
· مجموعهی زبانی مایکروسافت (Microsoft Language Interface Pack). یک بستهی نرمافزاری است که پس از نصب ، امکان خطایابی زبان فارسی را به خطایاب پیشفرض مایکروسافت وُرد اضافه میکند. این محصول امکان تعریف قواعد تصریف زبان را ندارد و تنها از یک واژهنامه استفاده میکند.
· Aspell و Hunspell. این خطایاب ها در سیستمعامل Unix مورد استفاده قرار میگیرند.
در این میان «ویراستیار» با داشتن واژهنامه غنی، قابلیتهای متعدد و مفید، امکان بهرهگیری از هر دو نسخه بر خط (online) و یا افزونه مایکروسافت وُرد (offline)، کارایی مطلوب و رابط کاربری ساده، بهترین ابزار موجود برای خطایابی و تصحیح متون فارسی میباشد.(افزونه یا plug-in برنامههایی خارج از نرمافزار هستند که برای افزایش کارایی به نرمافزارها متصل میشوند)
نرمافزار «ویراستیار» افزونهای برای مایکروسافت وُرد(Microsoft Word) است که قابلیتهای متعددی را برای کاربران فارسیزبان به صورت رایگان فراهم میکند. با مراجعه به وبسایت داخلی آستان قدس رضوی به نشانی aqr.org (یا www.ict.org) در بخش معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی / مدیریت هسته اجرایی / آموزشی و کاربردی، میتوانید نسخه مناسب برای سیستمعامل و مجموعه آفیس خود را دانلود و نصب نمایید.
پس از نصب افزونه ویراستیار متناسب با نسخه ویندوز و مایکروسافت آفیس نصبشده بر روی آن، در انتهای نوار ابزار مایکروسافت وُرد شما، افزونه ویراستیار در قالب یک تب جدید به صورتی که در تصویر زیر نیز قابل مشاهده است، ظاهر خواهد گردید.
از امکانات این نرمافزار میتوان به موارد ذیل اشاره کرد که در ادامه مختصراً به شرح هر یک پرداخته شده است :
1- غلطیاب املایی( خطایاب)
2- پیشپردازش املایی
3- اصلاح نویسههای متن
4- اصلاح نشانهگذاری
5- تبدیل پینگلیش
6- تبدیل اعداد
7- تبدیل تقویم و تاریخ
غلطیاب املایی
غلطیاب املایی ویراستیار از کارایی بالا و سرعت مناسبی برخوردار است. از موارد کارکرد غلطیاب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اصلاح املای واژهها
ارائهی لیستی از واژههای صحیح پیشنهادی
اصلاح انواع غلطهای فاصلهگذاری
چسبیدن واژههای متوالی به هم
درج فاصلهی اشتباه میان کلمه
اصلاح کاربرد نابجای فاصله به جای شبهفاصله
تشخیص و اصلاح واژههای با پسوند
تشخیص و اصلاح تکرار متوالی کلمه
اصلاح غلطهای ناشی از همآوایی
امکان افزودن واژههای جدید به واژهنامه
امکان اصلاح یک مورد غلط به طور یکباره در کل متن
امکان نادیده گرفتن یک مورد غلط و عدم اصلاح آن
پیشپردازش املایی
در این قسمت از نرمافزار موارد زیر میتوانند تصحیح شوند:
ها: اصلاح فاصلهگذاری «ها» در انتهای واژهها
می: اصلاح فاصلهگذاری «می» در ابتدای واژهها
ـۀ: تبدیل «ۀ» به «هی»
ب: تبدیل «ب» متصل به ابتدای واژهها به «به»
اصلاح فاصلهگذاری پسوندها
اصلاح نویسههای متن
از این ویژگی نرمافزار میتوانید به عنوان استانداردسازی نویسههای ( کاراکترهای ) متن استفاده کنید و در صورتی که نویسهی غیراستانداردی یافت شود ، با معادل استاندارد آن جایگزین خواهد شد.
اصلاح انواع حرف «ک»
اصلاح انواع حرف «ی»
تبدیل ارقام عربی به معادل فارسی.
اصلاح نویسهی نیمفاصله
اصلاح اعراب
اصلاح نشانهگذاری
این امکان ، غلطهای نشانهگذاری را تشخیص داده و اصلاح میکند. این غلطها بر اثر اشتباه در نمادگذاری علائمی همچون نقطه، ویرگول، علامت سؤال، علامت تعجب، نقلقول، پرانتز و گیومه پدید میآیند.
تبدیل پینگلیش
با این بخش میتوان واژههای پینگلیش (واژههای فارسی که با حروف انگلیسی نوشتهشدهاند - فینگلیش) را به معادل (یا معادلهای) فارسی روان آنها تبدیل کرد.
تبدیل اعداد
قابلیت تشخیص و تبدیل اعداد را فراهم میکند. اعداد در هر یک از دستهبندیهای زیر قابلتشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.
عدد طبیعی یا اعشاری با رقمهای انگلیسی
عدد صحیح با نوشتار فارسی
عدد اعشاری با نوشتار فارسی
عدد کسری با نوشتار فارسی
تبدیل تقویم و تاریخ
قابلیت تشخیص و تبدیل عبارتهای تاریخ در این بخش فراهم میشود . عبارتهای تاریخ در هر یک از دستهبندیهای زیر قابلتشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.
گونههای مختلف نوشتار تاریخ به صورت عددی و نوشتاری با ارقام انگلیسی و فارسی.
گونههای مختلف نوشتار تاریخ به زبان انگلیسی
قابلیت تصحیح برخی اشتباهات در درج تاریخ
دیگر قابلیتها و امکانات نرمافزار ویراستیار
علاوه بر موارد یادشده این افزونه دارای قابلیتهای دیگری است که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم.
قابلیت تکمیل خودکار کلمات
قابلیت بهروزرسانی لغتنامهها
وجود راهنمای داخل برنامه