کسب‌و‌کارهای نوپا را می‌توان در دو بخش بزرگ کارآفرینی در سازمان‌های کوچک و متوسط (SMEs) و کارآفرینی در سازمان‌های مبتنی بر نوآوری (IDEs) تقسیم‌بندی کرد. تفاوت عمده این دسته از کارآفرینی در امکان رشد نمایی کسب‌وکارهای مبتنی بر نوآوری در مقابل رشد خطی سازمان های کوچک و متوسط دانست.

اگر نوآوری را به اختصار توانایی تجاری‌سازی ابداعات تعریف کنیم، می‌توانیم تیم نوآور و تلاش هدفمند را دو شاخصه اساسی کسب و کارهای نوآور محور بدانیم. این کسب‌وکارها با محوریت خلاقیت و خلق ارزش، زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده و می‌توانند علاوه بر تاثیرات اقتصادی و خلق ثروت، تاثیرات فرهنگی و احتماعی نیز در پی داشته باشد.

 استارت‌آپ چیست؟

امروزه استارت‌آپ‌ها نقش اصلی را در کسب‌وکار های نوآورانه بازی می‌کنند. واژه استارت‌آپ حدود دو دهه پیش با به وجود آمدن شرکت‌هایی چون آمازون، گوگل، اچ‌پی و ... مطرح شد؛ استارت‌آپ یک سازمان موقت است که در فضای عدم قطعیت برای دست‌یابی به یک مدل کسب‌وکار مقیاس‌پذیر و تکرارپذیر تلاش می‌کند. بنابراین ویژگی اصلی تیم‌های استارت‌آپی، تلاش در فضای عدم قطعیت با احتمال شکست بالا به‌دلیل نوآوری در محصول و یا مدل کسب و کار است. به‌طور تخمینی گفته می‌شود 90 درصد استارت‌آپ‌ها در 3 سال اول فعالیت خود شکست می‌خورند و از هر 10 محصول توسعه یافته، تنها 3 محصول در بازار پذیرفته می‌شود!

عدم توجه به بازار و ساخت محصول دور از نیاز مردم، عدم دسترسی به سرمایه مناسب، مدل کسب‌وکار نادرست و مشکلات تیمی از دلایل اصلی شکست استارت‌آپ‌های دنیاست. در کشور ما نیز مانند سایر نقاط جهان، موج نوآوری کسب‌وکار محور، فضای جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. استارت‌آپ‌های ایرانی نیز به واسطه عواملی چون عدم شفافیت در ایده، تمایل به شروع بزرگ و آرمانی، وجود نداشتن فرهنگ مناسب کار تیمی، تشخیص نادرست مشکل و داشتن دید فنی صرف، تجارب شکست متعددی داشته‌اند.

 چرا باید هزینه شکست پایین بیاید؟

نکته قابل توجه این است که شکست استارت‌آپ به معنی شکست و حذف کارآفرین نبوده و کارآفرینان موفق دنیا عموما تجربه چندین شکست را در کارنامه خود به همراه دارند. بنابراین پایین آوردن هزینه شکست و سرعت بخشی به تحقق موفقیت و یا حتی شکست می‌تواند باعث حفظ استعدادهای خلاق و نوآور در چرخه کارآفرینی و در نتیجه کمک به شکل‌گیری کسب‌وکارهای موفق شود.

بنابراین تمام فعالان و نقش‌آفرینان زیست بوم کارآفرینی یک کشور از جمله دولت، نهادهای غیر دولتی چون اصناف و سازمان‌های مردم‌نهاد کسب و کاری، پارک‌های علم و فناری، مراکز رشد، شتاب‌دهنده‌ها، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، برگزارکنندگان رویدادهای کارآفرینی و مهم‌تر از همه تیم های کارآفرین باید با همراهی یکدیگر بستر لازم برای خلق و توسعه محصول نوآورانه با هزینه شکست پایین را فراهم کنند.

 نقش شتاب‌دهنده‌ها

در این میان شتاب‌دهنده ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناری به‌عنوان پذیرندگان اصلی کارآفرینان در مراحل اولیه، می‌توانند با همراهی نهادهای دیگر نقش بسیار مهمی در کشف و بسترسازی جهت کارآفرینان جدید به زیست بوم کارآفرینی بازی کنند.

مراکز رشد با سابقه بیش از نیم قرن همواره در سراسر دنیا بعنوان یکی از نهادهای حمایتی غیر انتفاعی و دولتی پذیرای شرکت‌های نوپا بوده‌اند اما با شکل گیری استارت‌آپ‌ها نیاز به مراکز حمایتی جدیدی جهت کاهش احتمال و هزینه شکست بر اساس سرعت بخشیدن به فرایند اعتبارسنجی مشتریان در کنار توسعه محصول با استفاده از آموزش، مربی‌گری و همچنین تامین سرمایه اولیه بیش از پیش احساس می‌شد.

بنابراین اولین شتاب‌دهنده‌ها در حدود یک دهه پیش در دنیا با هدف حمایت از کارآفرینان خلاق برای کمک به توسعه استارت‌آپ‌ها و روشن نگه داشتن موتور نوآوری آنها ایجاد شدند. وظیفه اصلی یک شتاب‌دهنده سرعت بخشیدن به استارت‌آپ‌ها برای عبور از دره مرگ و شکل دهی کسب‌ وکارهای نوآور پایدار است. در واقع یک شتاب‌دهنده سعی دارد با استفاده از فن‌شناسی توسعه محصول مشتری، مربی‌گری تخصصی، سرمایه نقدی، فضای کاری مشترک و ایجاد ارتباطات زمان (2 الی 3) سال مورد نیاز برای به نتیجه رسیدن (موفقیت و یا حتی شکست) یک تیم را به 3 الی 6 ماه کاهش دهد.

تیم های استارت‌آپی با حرکت روی برنامه شتاب‌دهی و همراهی مربیان شتاب‌دهنده در کنار توسعه محصول به توسعه مشتری پرداخته و بر این اساس محصول خود را بر اساس بازخورد مشتریان، درک مساله و شناسایی نیاز مشتری توسعه می‌دهند.

همچنین حضور در یک فضای کارگروهی علاوه بر هم افزایی افراد خلاق، مسئولیت‌پذیری کارآفرینان را به نسبت جامعه اطراف خود افزایش داده و باعث پرورش افرادی با توان حضور موثرتر در جامعه خواهد شد. از این رو پس از دوره فشرده شتاب‌دهی (که به دوره آموزشی سربازی تشبیه می شود) تیم هایی با محصولات منطبق بر نیاز بازار و امکان رشد بالا خواهیم داشت که بر اساس نیاز خود می توانند به یک مرکز رشد و یا پارک علم و فناوری وارد شده و از حمایت‌های این نهادها بهره ببرند.

در یک استارت‌آپ به‌دلیل احتمال شکست بالا و همچنین فعالیت در فضای عدم قطعیت تامین سرمایه اولیه مورد نیاز از طریق وام راه صحیح و پرخطری است و توصیه بهره‌مندی از طریق سرمایه‌گذاری کشت است. به‌دلیل عدم قطعیت بسیار بالا در صورت استفاده مالی از جنس وام، کارآفرین همواره درگیر تعهدات پیشین خود است و این می‌تواند فرصت نوآوری‌های آتی و احتمالا داستان موفقیت آینده را از وی سلب کند. لذا منابع مالی از جنس وام و سرمایه غیرهوشمند در کسب‌وکار استارت‌آپی بیش از آنکه کمک کننده باشد، می‌تواند خط نوآوری و چرخه تکرار تا رسیدن به نقطه تناسب محصول و بازار را متوقف کند. بنابراین شتاب‌دهنده با شراکت مستقیم با درصد بسیار پایین سرمایه مرحله کشت ایده تیم‌ها را تامین می‌کنند و استارت‌آپ‌ها را به سمت ساختن راهی موفق سوق می‌دهند.

 اکسل، یک شتاب‌دهده حرفه‌ای

بر اساس اهداف مطرح شده شتاب‌دهنده اکسل نیز با سرمایه‌گذاری شرکت همکاران راهپویان همتا (همراه وس) با هدف توسعه زیست‌بوم‌های کارآفرینی منطقه‌ای و بومی و در نتیجه اعتلای زیست‌بوم کشوری، فعالیت خود را در استان‌های دارای ظرفیت چون اصفهان، گیلان، قزوین و یزد آغاز و با همراهی نهادهای فعال و تاثیرگذار هر استان اقدام به راه اندازی مراکز شتاب‌دهنده کرده است.

شتاب‌دهنده اکسل بعنوان یکی از بزرگترین و فعال‌ترین شتاب‌دهنده‌های کشور با همکاری سازمان‌هایی چون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و دانشگاه ‌های گیلان، یزد و بین‌المللی امام خمینی قزوین، با بهره‌گیری از مربیان و مدرسان متخصص و در اختیار قراردهی سرمایه نقدی 350 میلیون ریالی علاوه بر امکانات و فضای کار اشتراکی، زمینه را برای کشف و پرورش استارت‌آپ‌های با ارزش کشوری و جهانی مهیا کرده است.

اکسل با تمرکز بر کسب‌وکارهای آنلاین سعی در ایفای نقش خود به‌عنوان هاب منطقه‌ای زیست‌بوم کارآفرینی در هر استان و در نتیجه کمک به بهره‌وری و غنای اقتصاد نوآور محور با خلق ثروت و تحقق اشتغال بدون استخدام در کشور را دارد.

 چاپ شده در هفته نامه عصر ارتباط استان اصفهان ویژه نامه نمایشگاه اتوکام