نگاهی به آمار اشتغال نشان می دهد که جوانان جویای کار از پذیرش ریسک اشتغال در بخش مولد سر باز می زنند و به این حوزه وارد نمی شوند

قرار گرفتن تولید در جریان‌های متلاطم بازار، امکان از دست رفتن سرمایه، پایین بودن حمایت‌های دولت از جوانان صاحب ایده و کارآفرین باعث کاهش ریسک پذیری کارجویان در ورود به مشاغل مولد و گرایش شدید آنها به ورود در مشاغل اداری با درآمد تضمینی، شده است.

در دهه های اخیر گرایش جوانان و کارجویان به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی به مشاغل با درآمد ثابت و به اصطلاح اداری در کشور افزایش یافته و اینکه جوانان بخواهند در مشاغلی مشغول به کار شوند که به اصطلاح دریافتی پایان ماه آنان تضمین باشد، شاید انتخاب اول حداکثر آنها باشد.

کارشناسان دلایل گوناگونی برای کاهش میزان ریسک کارجویان و به اصطلاح خطر نکردن آنها در تجربه مشاغل مختلف دیگر را مطرح می کنند که می توان به پایین بودن سطح تضامین دولت در تثبیت موقعیت های مختلف فعالیت اقتصادی و یا نحوه حمایت از مشاغل مولد اشاره کرد.

به عبارتی، جوانان ترجیح می دهند در مشاغلی وارد شوند که با دردسر کمتری همراه است و در یک چرخه مشخص در روزهای کاری ماه انجام می شود. افراد ترجیح می دهند صبح‌ها به دفتری در یکی از ادارات شهر وارد شوند و عصرها با کمترین دغدغه از تعهداتی که ممکن است به واسطه فعالیت اقتصادی خود داشته باشند، به منازل بازگردند.

مشاغل بی دردسر

هرچند در مشاغلی غیراداری به مراتب درآمدهای بیشتری نیز ممکن است برای جوانان به همراه داشته باشد، اما آنها ترجیح می دهند که درآمدهای کمتری را داشته باشند ولی چندان خطری آنها را تهدید نکند.

در ایران به دلیل شکل گیری مناسبات غیررسمی اقتصادی و فعالیت دلالی  و واسطه گری در اقتصاد، اغلب امکانی برای برنامه ریزی های آینده شغلی وجود ندارد

یکی دیگر از دلایل مهم در اینکه گرایش جوانان به مشاغل با درآمدهای ثابت و پشت میزنشینی به نحو چشم‌گیری در مقابل جوانانی که برای ورود به عرصه فعالیت های اقتصادی و تولید با مخاطرات فراوانی دست و پنجه نرم می کنند، مربوط به ناقص بودن حمایت ها و پشتیبانی مالی دولت از جوانانی است که طرح هایی را با توجیه اقتصادی در دست دارند، اما بودجه ای برای اجرای آن در دست ندارند.

حمید حاج اسماعیلی در ارتباط با دلایل کاهش ریسک پذیری جوانان و کارجویان و گرایش روزافزون به مشاغل اداری با درآمدهای تضمین شده، گفت: در حال حاضر سمت و سوی بازار کار به سمت تولید و حمایت از مولفه های آن نیست، چرا که لازمه تولید، داشتن سرمایه و امکانات دیگر است.

کارشناس بازار کار اظهار داشت: ورود جوانان به عرصه های تولیدی و مشاغل مولد دارای ریسک‌های حداقل 50 درصدی است و دیر بازده بودن اینگونه فعالیت‌های اقتصادی در کنار عدم دسترسی جوانان به منابع مالی کافی برای اجرای طرح‌ها، باعث می شود در جوانان جرات ورود به اینگونه عرصه ها پیدا نشود.

ریسک 50 درصدی سرمایه گذاری در اقتصاد

حاج اسماعیلی به بیماری ساختارهای اقتصادی و تولید در کشور به عنوان دلیل دیگر غیرقابل پیش بینی بودن بازار کار اشاره کرد و افزود: تولید در کشورهای دارای اقتصادهای پیشرفته برای جوانان باانگیزه و جویای واقعی کار است اما در ایران به دلیل شکل گیری مناسبات غیررسمی اقتصادی و فعالیت دلالی  و واسطه گری در اقتصاد، اغلب امکانی برای برنامه ریزی های آینده شغلی وجود ندارد.

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف با بیان اینکه نگاه امروز کارجویان به بازار کار را باید در دلایلی اینگونه جستجو کرد، اظهار داشت: در مواقع بروز بحران‌های مالی و اقتصادی، اولین جایی که آسیب می بیند تولید و بنگاه ها است؛ بنابراین وقتی حمایت‌های دولت در این بخش به درستی شکل نمی گیرد و از سوی دولت مسائل فروش، رقابت پذیری تولیدات و اجرای قوانین به درستی تعریف نمی شود، برای جوانان راهی جز جستجوی مشاغل بی دردسر باقی نمی ماند.

در حال حاضر سمت و سوی بازار کار به سمت تولید و حمایت از مولفه های آن نیست، چرا که لازمه تولید، داشتن سرمایه و امکانات دیگر است

این فعال کارگری کشور با بیان این مطلب که عدم تمایل نیروی کار به تولید از بی ثباتی اقتصاد و بازار کار ناشی می‌شود، ادامه داد: اینکه در برخی مواقع علت ناتوانی کارجویان در ورود به بازار کار، نبود مهارت در آنها عنوان می شود، قابل پذیرش نیست چرا که امروز فارغ التحصیلان زیادی از دانشگاه ها هستند که حتی مهارت آموزی نیز کرده اند، اما موفق به ورود به عرصه های کار نمی شوند.

به گفته حاج اسماعیلی، افراد امروز برای کار به مشاغلی مانند خدمات و فعالیت های فروش متمایل شده اند چرا که مصرف هیچگاه در کشور امکان تعطیل شدن را ندارد اما صنعت و فعالیت تولیدی به محض بروز بحران و نوسان مالی؛ دچار شخت ترین مشکلات می شود.

این کارشناس بازار کار تصریح کرد: امروز به دلیل نامتوازن بودن رشد در بخش های مختلف اشتغال زا مانند خدمات، صنعت و کشاورزی می بینیم که سهم خدمات به بالای 50 درصد می رسد و در عین حالی که صنعت باید بخش بیشتری از اشتغال زایی را انجام دهد و حداقل تا 45 درصد از کل مشاغل کشور را ایجاد کند، سهمی کمتر از 20 درصد را محقق می کند.

افت 20 درصدی سهم صنعت از ایجاد اشتغال

وی با بیان اینکه آمارهای اشتغال زایی حدود 34 درصدی صنعت در بازار کار به دلیل تغییرات فراوان در تولید و صنعت قابل پذیرش نیست و آن بخش از فعالیت های صنعتی باثبات و با پشتیبانی لازم از فرصت های شغلی می تواند در بهبود وضعیت بیکاری جوانان تاثیرگذار باشد و نه مشاغل موقت صنعتی، گفت: امروز اگر صنعت نفت را از مابقی بخش‌های آن جدا کنیم، به روشنی می بینیم که رشد چندانی در این بخش اتفاق نیفتاده است و همه فعالیت ها مدیون نفت است.

حاج اسماعیلی با اشاره به اهمیت یافتن صنعت غذا در جهان به ظرفیت های فراوان بخش کشاورزی در امکان ایجاد فرصت های شغلی پایدار اشاره کرد و اظهار داشت: با اینکه بخشی از مشاغل کشور از این طریق ایجاد می شود، اما در مجموع حوزه کشاورزی نتوانسته آنگونه که شایسته است به خلق فرصت شغلی در کشور کمک کند.

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف، تمایل کارجویان به داشتن مشاغل اداری و ثابت را دغدغه حفظ مستمری دائم دانست و با تاکید بر اینکه این نیاز در همه ما وجود دارد، گفت: بیشتر کسانی که دارای مشاغل ثابت هستند، در عین حال فعالیت هایی را نیز در بخش های دیگر اقتصاد کشور برای کسب درآمد بیشتر انجام می دهند که همان پدیده چندشغله ها را به وجود آورده است.