تقریبا سه ماه پیش بود که مطلبی درباره بازی نهنگ آبی خواندم که در آن در مورد این بازی هشدار داده بود. من شروع به پژوهش درباره این بازی کردم. آنچه می خواندم مطالب تکراری درباره این بازی بود که در زبان های مختلف تکرار شده بود. هر چقدر تلاش کردم این بازی را پیدا کنم به نتیجه ای نرسیدم. به همین دلیل از دوست روسی ام آناستازیا برای پیدا کردن این بازی کمک گرفتم، چون این داستان ابتدا در روسیه آغاز شده بود.

آنچه دریافتم این بود که این داستان از یک گروه در شبکه اجتماعی اف کانتکت(VC) که چیزی شبیه به فیس بوک است شروع شده است. نام این گروه گروه مرگ و مدیر آن پسری 23 ساله بوده است که در نتیجه تلاش هایش یک دختر نوجوان به خودش آسیب می رساند اما نمی میرد.

بعد از این ماجرا این پسرک به 3 سال زندان محکوم می شود. و حالا نوبت به جو سازی رسانه ها می رسد. در نتیجه این جو سازی گروههای مشابه در شبکه  اجتماعی اف کانتکت مانند قارچ رشد می کنند و تلاش می کنند فعالیتی مشابه انجام دهند که چون در قالب گروه انجام می شده نام نهنگ آبی به آنها اطلاق شده است. احتمالا درباره خودکشی های دسته جمعی نهنگ ها شنیده باشید.

جالب اینجاست که در تمام خبرگزاری های انگلیسی و همچنین در ویکی پدیا (در زبان های مختلف) بیش از 100 خودکشی در روسیه بین سال 2015 تا 2016 گزارش شده است که هیچ خبری در این مورد در رسانه های روسی وجود ندارد و تنها گزارش هایی مبنی بر خودزنی نوجوانان وجود دارد که آن هم شواهد قانع کننده ای میان ارتباط آن ها و گروههای مرگ وجود ندارد.

نکته مهم اینجاست که نهنگ آبی اصلا یک بازی نبوده است بلکه مراحلی است که نه تحت عنوان یک اپلیکیشن بلکه در گروههای مجازی توسط ادمین ها طراحی می شده است. در حال حاضر تمامی گروههای مشابه که بیشتر شبیه به شرارت های کودکانه است مدت هاست در روسیه مسدود شده اند، برخی از ادمین های آنها دستگیر در نتیجه و هیچگونه فعالیتی ندارند.

 آناستازیا می گفت در حال حاضر در روسیه جوک های نهنگ آبی روی بورس است و به طنز آن را کار آمریکا و غرب می دانند که می خواهند روسیه را اینگونه نابود کنند. جالب اینجا بود که در همان شبکه اف کانتکت روسی برخی ها برای جذب مخاطب اسم پیج های خود را نهنگ آبی گذاشته بودند اما وقتی داخل می رفتی تبلیغ لاک یا وسایل آرایشی بود. این داستان درست مثل یک داستان تخیلی است که تا پیش از این در فیلم ها وجود داشت. تا پیش از این فضای مجازی به دنبال فضای واقعی بود اما اکنون گاهی دنیای واقعی اسیر دست فضای مجازی می شود.

این داستان همه را گول زد از رسانه های بزرگ گرفته تا رسانه های کوچک. حتی امام آدینه تهران نیز در کنار موضوعات مهمی چون سانتریفیوژ و معاهده FATF  در مورد این بازی هشدار داد! البته بعید نیست با این جوسازی رسانه ای آدمهای زیادی به فکر طراحی مراحل خودکشی بیافتند. این جو سازی ها هنوز هم ادامه دارد و آدم ها دست بر نمی دارند!

در گوگل ترند جستجوی نهنگ آبی رکورد شکسته است و به سرعت خیلی بالایی رو به افزایش است. با این حال مساله اصلی چالش هایی چون نهنگ آبی نیست، مساله اصلی این است که خودکشی پیش از این هم در بین نوجوانان در کشور ما وجود داشته است. اینکه چقدر نوجوانان درباره بلوغ و بحران های روحی خاص این دوران می دانند و چقدر مهارت های کافی برای طی کردن از این گذرگاه به آن ها آموخته می شود بسیار مهم تر از تخیل پردازی درباره نهنگ آبی است. چرا به اندازه یک دهم بازی دروغین نهنگ آبی به بحران های بلوغ در نوجوانان نمی پردازیم؟