حمید بیگلری، صاحب‌نظر ایرانی و قائم‌مقام پیشین مجموعه مالی «سیتی‌گروپ»، در شماره 257 تجارت‌فردا درباره بهبود رتبه ریسک اعتباری ایران می‌گوید: هر نوع ارتقای رتبه اتفاق مثبتی قلمداد می‌شود و باید به خاطر این موفقیت، که نه‌تنها یک رتبه، بلکه منجر به ارتقای دو پله‌ای ایران در طبقه‌بندی ریسک کشوری OECD در دو سال اخیر شده است، به دولت آقای روحانی تبریک گفت. به‌منظور واکاوی دلایل این ارتقای رتبه باید نکات زیر را مدنظر قرار داد.

1 نخست آنکه؛ ارتقای رتبه ایران در سال 2016، ناشی از اجرای پیمان برجام بوده است. دوم آنکه؛ ارتقای اخیردو دلیل دارد؛ اول بر پایه رعایت مفاد برجام از سوی ایران و اقدامات مسوولیت‌مدارانه آن در قبال تعهدات خود، آن هم در شرایط تهدیدکننده دولت ترامپ نسبت به این معاهده است. دوم این ارتقا ناشی از بهبود عمومی برخی از شاخص‌های اقتصادی نظیر نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی ایران بوده باشد. با وجود همه اینها، هنوز برای شادی کردن زود است. ارتقای جایگاه ریسک ایران نباید به خودی‌خود مورد تحلیل قرار بگیرد بلکه باید در مقایسه با سایر کشورها و با در نظر گرفتن روند تاریخی جایگاه ایران در این رده‌بندی بررسی شود.

2 در این راستا، نخست آنکه طبقه‌بندی ریسک کشوری OECD دربردارنده هشت جایگاه است که دامنه آن از جایگاه صفر (بهترین) تا هفت (بدترین) گسترده است. حدود 200 کشور در این طبقه‌بندی لحاظ شده‌اند که از میان آنها 93 کشور در طبقات انتهایی یعنی شش و هفت جای گرفته‌اند و 15 کشور جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. از‌ این‌رو هرچند ایران از رده ششم به پنجم ارتقای جایگاه یافته است، کماکان فاصله زیادی تا کشورهای با رتبه اعتباری بسیار بالا وجود دارد و این رده، ایران را در میانه لیست کشورهای مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌منظور آگاهی از میزان نسبی بودن جایگاه ایران در قبال سایر کشورها، باید گفت ایران در کنار کشورهای بنگلادش، ویتنام و تونس در این جایگاه قرار گرفته است. هرچند این صحیح است که کشوری مانند برزیل نیز در جایگاه پنجم قرار دارد. ولی باید در نظر داشت که این کشور از بیش از یک دهه قبل تا سال 2016، در جایگاه سوم قرار داشت اما به دلیل فساد گسترده و بحران سیاسی روسای جمهور قبلی که هنوز هم ادامه دارد، با تنزل رتبه روبه‌رو شده است.

3 همچنین، در مقام قیاس ایران با سایر کشورها، باید اشاره کرد که ترکیه در یک دهه گذشته جایگاه ثابت چهار را در اختیار داشته است. نهایتاً اینکه باید پیشینه تاریخی ایران در این رده‌بندی را مدنظر قرار بدهیم. در طول دوران دولت اصلاحات در ایران تا انتهای آن یعنی از سال 2001 تا 2006، جایگاه ایران در رده‌بندی OECD، رده چهارم بوده است که این بالاترین جایگاهی است که تاکنون ایران در این رده‌بندی داشته است. پس از آن به دلیل سیاست‌های اقتصادی مخرب دولت احمدی‌نژاد، جایگاه ایران از چهار به هفت تنزل پیدا کرد که این بدترین رده در میان تمام کشورهای دنیا قلمداد می‌شود. با این حال، با سیاست‌های خردورزانه دولت روحانی، جایگاه ایران بهبود یافت و پله‌پله به رده پنجم رسید. حال من معتقد هستم که ارتقا از جایگاه پنجم به چهارم، به‌مراتب از ششم به پنجم دشوارتر است. از این‌رو نباید از جایگاه به‌دست‌آمده یعنی رده پنجم، خیلی شگفت‌زده باشیم.