کمتر کسی را می‌توان یافت که در اینترنت فعال باشد و از VPN یا Proxy Serverها به منظور تغییر IP خود استفاده نکرده باشد! آنچه مسلم است این‌که تغییر IP قطعا تنها قابلیت این سرویس‌ها نیست و کاربردهای فراوان دیگری نیز دارند. 

برای مثال، با استفاده از یک پروکسی سرور، می‌توان محدودیت‌های منطقه‌ای اعمال شده را دور زد، ولی این مورد کمی امنیت کاربر را در فضای مجازی تهدید می‌کند. امروزه، در مقالات مختلف، تیتر خبرها و عملا همه جا می‌شنویم که خطرات زیادی در دنیای مجازی، از سوی هکرها، دولت‌ها، بدافزارها و مواردی از این قبیل، امنیت و حریم خصوصی ما را تهدید می‌کنند. حال همه این خطرات را در کنار اطلاعاتی که شرکت‌هایی مانند گوگل، فیسبوک، ان‌اس‌ای و غیره از کاربران جمع‌آوری می‌کنند قرار دهید، همهٔ این‌ها باعث می‌شوند تجربهٔ ایده‌آلی از استفاده از اینترنت نداشته باشیم. به همین دلیل است که در برخی موارد، باید از سرویس‌ها و ابزارهای امنیتی مختلفی استفاده کرد. 

در ادامهٔ این مقاله، قصد داریم تفاوت‌های VPNها و Proxy Serverها را بیان کنیم.

تفاوت‌های وی‌پی‌ان و پروکسی‌بدون شک، می‌دانید که وی‌پی‌ان‌ و پروکسی‌، برای حفظ حریم‌شخصی، امنیت و پنهان کردن هویت شما در دنیای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ در تعریف کلی، وی‌پی‌ان و پروکسی‌ شما را به یک رایانه ریموت (راه دور) متصل می‌کند اما قطعا وی‌پی‌ان‌ و پروکسی‌ تفاوت‌هایی دارند.

همان‌طور که در ابتدا گفتیم، در خبرها نیز می‌شونیم که همه روزه خطرات زیادی امنیت و حریم‌شخصی ما را در دنیای مجازی تهدید می‌کنند (البته سناریوها و شرایط مختلف، تعاریف متفاوتی از سطح امنیت دارا می‌باشند.) در برخی موارد، تنها با استفاده از یک پروکسی سرور می‌توان این خطرات را دور کرد، اما از سوی دیگر، کارهای حساس‌تری وجود دارند که متعاقبا ابزار امنیتی پیشرفته‌تری را نیاز دارند.

هدف از استفاده از پروکسی چیست؟ چه زمان باید از آن استفاده کنیم؟Proxy یا Proxy Server، یک سرور به‌خصوص است که به عنوان یک واسطه، میان رایانه/موبایل شما، و خدمات مبتنی بر وب عمل می‌کند (البته می‌توان آن‌را به نوعی یک فیلتر بر روی مرورگر نیز تلقی کرد.)

تصور کنید که به یک پروکسی سرور متصل شده‌اید؛ با این کار، به‌نظر می‌رسد که شما از طریق رایانه خود وصل نشده، و به‌جای آی‌پی شما، این آی‌پی پروکسی سرور است که نمایش داده می‌شود؛ شما به‌راحتی می‌توانید این پروکسی سرور را بر روی رایانه یا مرورگر خود نصب کرده، و به وبسایت‌هایی که نیاز به پروکسی سرور دارند -همچون بسیاری از سرویس‌های گوگل که برای کاربران ایرانی محدود شده است- را به‌سادگی ورود پیدا کنید.

با همهٔ این تعاریف، چه زمانی باید از پروکسی سرور استفاده کرد؟ و آیا به طور کلی باید همیشه از آن استفاده کنید؟ جواب به این سوال ساده است؛ پروکسی سرور، اطالاعات و ترافیک شما را رمزگذاری یا کدگذاری نمی‌کند. به همین خاطر یک هکر نسبتا حرفه‌ای، با استفاده از ابزارهای مناسب این‌کار، به‌سادگی می‌تواند شما را هک کند و به اطلاعات شما دست پیدا کند. بنابراین، پروکسی سرورها برای انجام کارهای خیلی حساس پیشنهاد نمی‌شوند. به همین خاطر، پروکسی سرورها معمولا ارزان‌تر از وی‌پی‌ان‌ها هستند.  

مورد دیگری که در ارتباط با پروکسی سرورها وجود دارد، این است که کانکشن پروکسی، مبتنی بر ارتباط میان ۲ نرم‌افزار کانفیگ شده است، پس درواقع شما نمی‌توانید کل اینترنت خود و یا رایانه خود را به پروکسی سرور متصل کنید، بلکه به طور مثال، صرفا مرورگر شما است که از طریق پروکسی به اینترنت متصل می‌شود و سایر بخش‌های سیستم‌شما به شکل عادی کانکشن برقرار می‌سازند.

به طور کلی، پشنهاد می‌شود زمانی از پروکسی سرورها استفاده کنید که می‌خواهید محدودیت‌های اعمال شده بر روی یک منطقه -مثلا ایران- را دور بزنید؛‌ البته از پروکسی‌ها برای دور زدن محدودیت‌های مبتنی بر IP هم می‌توانید استفاده کنید. پروکسی سرورها در قالب‌ نسخه‌های رایگان و  نسخه‌های حرفه‌ای‌تر مانند BTGaurd -که غالبا پولی هستند- در دسترس می‌باشند.

اما کاربرد وی‌پی‌ان چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کنیم؟قبل از آن‌که تفاوت‌های VPN با Proxy را بیان کنیم، اجازه دهید به شباهت‌های این دو سرویس اشاره‌ای داشته باشیم. همانند پروکسی، وی‌پی‌ان هم باعث می‌شود که اتصال شما، از یک نقطهٔ دیگر به نظر رسد. پس به شما کمک می‌کند که محدودیت‌های منطقه‌ای، و محدودیت‌های اعمال شده مبتنی بر ISP را دور بزنید. این‌ها، تقریبا تمام شباهت‌هایی است که این دو سرویس باهم دارند.

اما تفاوت اصلی وی‌پی‌ان با پروکسی سرور از آنجا ناشی می‌شود که وی‌پی‌ان 100٪ ترافیک اینترنت سیستم شما را از سرورهای خود عبور می‌دهد؛ درواقع، Local ISP شما را برای همهٔ نرم‌افزارها تغییر می‌دهد. برخلاف پروکسی سرورها، وی‌پی‌ان‌ها به شما این امکان را می‌دهند تا مواردی از جمله گشت‌و‌گذار در اینترنت، ایمیل‌ها، دانلود‌ها و غیره را از طریق یک آی‌پی به غیر از آی‌پی حقیقی خود انجام دهید. اگر از نظر امنیتی هم بخواهیم صحبت کنیم، وی‌پی‌ان‌ 100٪ ترافیک شما را کدگذاری کرده و به سرورهای خود متصل می‌کند و به دلیل قابلیت‌های بیشتر، سرویس‌های وی‌پی‌ان‌ کمی از پروکسی سرورها گران‌تر هستند.