مجله اینترنتی دیپروتد

 روزنامه ایران  نوشت: شکل‌گیری اینترنت و شبکه‌های اجتماعی موجب شده است که برخی مشکلات در جامعه ایران برجسته شود. اولین مشکل امکان‌ناپذیری ادامه وضع رسانه‌ای سابق که به صورت یک‌سویه بود است. بنابراین نظام اجتماعی و سیاسی ما چاره‌ای ندارد که در سیاست رسانه‌ای خود تجدید نظر کند. این واقعیت ناخرسند کننده را در هر حادثه‌ای می‌بینیم. نمونه روشن آن حادثه دوشنبه، یعنی سقوط یک فروند هواپیمای 707 در کرج است که چند ساعت طول کشید تا خبر دقیق ماجرا (که هنوز هم نمی‌دانیم چقدر دقیق است) منتشر شود و در این فاصله ده‌ها نفر و مقام انواع و اقسام اخبار و اطلاعات نادرست را منتشر کردند از دو نفر کشته تا 15 نفر کشته و بیشتر را شاهد بودیم.

مشکل دوم در نحوه پاسخگویی مسئولین در فضای مجازی است. مسئولین ما چون تا کنون با رسانه‌های آزاد و پرسشگر مواجه نشده‌اند، یک‌سویه و غیر مسئولانه پاسخ می‌دادند و کسی هم نبود که آنان را به چالش جدی بکشد. ولی اکنون که اخبار به فضای مجازی کشیده می‌شود، نمی‌توان با آن ادبیات و محتوا پاسخ داد. به همین علت نیز پاسخ‌های آنان نه تنها رفع ابهام و مشکل نمی‌کند بلکه به نوبه خود مشکلات و ابهامات جدیدی را ایجاد می‌کند، به طوری که ابهامات جدید شاید مهم‌تر از مسأله و ابهام اولیه باشد.

مشکل بعدی در ناآشنایی مسئولین کشور با مخاطبان فضای مجازی است. مخاطبانی که بسیاری از آنان ناشناخته هستند. متلک می‌گویند، دست می‌اندازند، و حتی شوخی می‌کنند. ولی این همه ماجرای فضای مجازی نیست، بلکه هسته اصلی آن بسیار هم جدی و اثرگذار است. چون مخاطب را نمی‌شناسند از پاسخ او ناراحت می‌شوند یا از ادبیاتی سود می‌جویند که مطلوب مخاطب نیست. به همین علت پس از مدتی که به فضای مجازی می‌آیند، خسته می‌شوند و عطای آن را به لقایش می‌بخشند. فضایی که در بدو ورود به آن، به نسبت جذاب است ولی در ادامه خسته‌کننده می‌شود.

شاید در توصیف رابطه مسئولین ایرانی و فضای مجازی مشکلات و نارسایی‌های دیگری را نیز بتوان برشمرد ولی این سه مورد مهم‌ترین آنها است.

ممکن است بپرسیم که چرا چنین است؟ در پاسخ باید گفت که مسأله به سن و سال بالای مسئولین و نبود تجربه و ناآشنایی با فضای مجازی برمی‌گردد. به همین علت در میان مسئولین و وزرای کشور، شاید وضعیت وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات از این حیث متفاوت باشد. هرچند وزیر بودن موجب می‌شود که محدودیت‌های زیادی در اظهار نظر و واکنش بوجود آید ولی در مجموع می‌توان گفت که به دلایل گوناگون از جمله جوان بودن و نیز آشنایی کافی با فضای مجازی، وی توانسته است ارتباط به نسبت موثری را با مخاطبان ایجاد کند و به نحوی سه مشکل فوق را تخفیف دهد.

برای نمونه درباره اولین مشکل، آقای وزیر شخصاً به علت عدم موفقیت در قرار گرفتن ماهواره در مدار را مستقیماً خبر رسانی کرد و توضیح داد و بعید است که پس از این اولین اظهار نظر خبری متعارض با آن منتشر شود و به همین علت نیز بعید است که شایعه و سردرگمی پیرامون این واقعه شکل بگیرد. هرچند شایعه در هر حال خواهد بود. ولی این نحوه اطلاع‌رسانی به شدت در جلوگیری از پذیرش شایعه در جامعه موثر است.

درباره مشکل بعدی، وزیر ارتباطات نشان داده است که با ادبیات این فضا آشناست. عصبانی نمی‌شود. انگیزه‌خوانی نمی‌کند. از کلمات درست و قابل فهم استفاده می‌کند. اصل را بر اعتماد با مخاطب می‌گذارد. نیازی نمی‌بینید که در چالش‌های فرعی و بی‌سروته وارد شود.

شاید نحوه تعامل با مخاطبان این فضا مهم‌تر از سایر مشکلات باشد. فضایی که متلک‌پرانی جزو ذات آن است. بسیاری برای آنکه شناخته شوند از ادبیاتی سود می‌جویند که متمایز باشد. ممکن است توهین کنند و حتی دیگران را ناراحت کنند. در حالی که یک مخاطب‌شناسی ساده نشان می‌دهد که این موارد را نباید سخت گرفت و با قدری صمیمیت و شوخی متقابل می‌توان این فضا را تبدیل به یک فرصت کرد. اینها کاری بود که وزیر ارتباطات در خصوص طنزهای نوشته شده زیر توییت اول آن یعنی یک خبر خوش انجام داد و چنان رفتار کرد که فاصله میان جامعه و مسئولین را به نسبت کم کرد و موجب افزایش اعتماد شده است.