مجله اینترنتی دیپروتد

 افزایش جهشی و یکباره قیمت دلار آنقدر غافلگیرکننده بود که برخی تحلیلگران اقتصادی گفتند «پیش بینی چنین اتفاقی را در سال ۹۷ داشتند اما گمان نمی کردند که در نیمه فروردین ماه پیش بینی شان عینیّت پیدا کند. این اوضاع فقط اقتصاددان ها را مضطرب نکرده بلکه اکثر سیاسیون کشور از هر دو جناح سیاسی در حالت بهت و حیرت قرار دارند.روز گذشته نرخ دلار آمریکا در بازار آزاد به مرز ۵۸۰۰ تومان رسید. این اتفاق شاید زنگ خطر جدی برای ریال ایران بود تا در یک روز حدود ۱۰ درصد از ارزش خود را از دست بدهد.روند بالا رفتن قیمت دلار از  ساعت های ابتدایی صبح آغاز شد به گونه‌ای كه تنها طی ٣٥ دقیقه، قیمت دلار ٨٠ تومان بالا رفت و در ساعت یازده و ٤٥ دقیقه به ٥ هزار و ٤٤٠ تومان رسید. ساعت به یك و نیم بعدازظهر كه رسید دلار به یكباره جهش كرد و در فاز قیمتی ٥ هزار و ٥٨٠ تومان قرار گرفت. در واقع به فاصله یك ساعت و ٤٥ دقیقه قیمت دلار ١٤٠ تومان بالا رفت و در نهایت راس ساعت ٢ و ٣٠ دقیقه بعدازظهر قیمت آن به ٥ هزار و ٦١٠ تومان رسید. دقایق كه می‌گذشت هم صف تقاضا برای خرید دلار یا ارزهای پرطرفداری چون یورو و درهم افزایش می‌یافت و هم بر قیمت این ارزها افزوده می‌شد.در این میان قیمت یورو و درهم نیز پا به پای دلار بالا رفت. یورو كه روز یكشنبه را با قیمت ٦ هزار و ٣٤٠ تومان شروع كرده بود در ساعت ١١ و ٣٠ دقیقه به ٦ هزار و ٤٢٠ تومان رسید و نهایتا در ساعت یك و نیم بعدازظهر قیمت آن روی ٦ هزار و ٧٠٠ تومان ثابت ماند.شرایط بازار ارز در روز گذشته در حالی اتفاق افتاد که مقامات مسئول با سکوت خود به این بالا رفتن نرخ‌های ارز واکنش نشان دادند.گفتنی است دیروز خبری مبنی بر حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به جلسه غیر علنی مجلس در خصوص تب و تاب در بازار ارز به گوش رسید.حال باید دید مقامات کشور در خصوص بی ارزش شدن دقیقه‌ای ریال چه سیاستی را دنبال خواهند کرد. از سوی دیگر این بالا رفتن قیمت ارزهای خارجی آنقدر غیرمنتظره بود که تحلیلگران اقتصادی نیز از این اتفاق شوکه شدند.

 من یک اسکناس ٢٠ دلاری دارم. آن را به هر قیمتی که بخواهید به شما می‌فروشم. فقط دقت کنید هر مبلغی را که می گویید باید پرداخت کنید. پیشنهادها از یک دلار شروع می‌شود و با گام های یک دلاری بالا می رود، ولی نکته‌ای كه وجود دارد این است که افراد دیگر هم می‌توانند روی این اسکناس ٢٠ دلاری پیشنهاد قیمت دهند و اگر کسی توانست قیمت بالاتری از شما پیشنهاد داده و شما را شکست دهد شما همچنان باید به اندازه پیشنهاد آخرتان به من پول بدهید و در ازای آن چیزی دریافت نخواهید کرد..! افراد در ابتدا از اینکه می‌توانند یک اسکناس بیست دلاری را ۲ یا ۵ یا ۱۰ دلار بخرند هیجان‌ زده می‌شوند،پول مفت است، ولی در قیمت‌های ۱۷ و ۱۸ دلار یک جنگ تمام عیار بین پیشنهادهای دو نفر که می‌فهمند ممکن است در انتها مجبور شوند پول خیلی زیادی را برای هیچ پرداخت کنند در می‌گیرد.آن‌ها برای آنکه نبازند پشت سر هم پیشنهادهای بالاتری می‌دهند.ناگهان یکی برای یک اسکناس ۲۰ دلاری ۲۱ دلار پیشنهاد می‌دهد که در حقیقت منطقی است چون در این قیمت برنده ۱ دلار می‌بازد (با احتساب بیست دلاری که در یافت میکند) در حالی که بازنده ۲۰ دلار خواهد باخت. از اینجا همه چیز بالا می‌گیرد. جنگ برای برد تبدیل می‌شود به جنگ برای کمتر باختن، و باعث می‌شود تا پیشنهادها برای یک اسکناس ۲۰ دلاری به طور کاذب بالا برود.  استاد مدیریت دانشگاه وارتون آدام گرنت می‌گوید که یک افسر ارتش یک بار حدود ۵۰۰ دلار برای یک اسکناس ۲۰ دلاری پرداخت.

بانک مرکزی در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده است نقدینگی کشور به 1500 هزارمیلیارد تومان رسیده است . برپایه مصاحبه اقتصاددانان ارشد این رقم از نقدینگی ، معادل تولید ناخالص داخلی شده است . به این ترتیب نسبت نقدینگی به تولیدناخالص داخلی از 50 درصد به 100 درصد رسیده است . از 1500 هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود 1300 هزارمیلیارد تومان آن که معادل 88درصد است سپرده های بانکی است . پرسش این است که این میزان سپرده در بانکها یعنی 1300 هزار میلیارد تومان که با دلار 5هزارتومانی هم که حساب شود برابر 260 میلیارددلار می شود چرا به بخش اقتصاد تولیدی راه پیدا نمی کند و چه راه کاری برای هدایت این نقدینگی بزرگ به سوی تولید وجود دارد ؟ پیش از اینکه به این پرسش بسیار با اهمیت برسیم و پاسخی برای آن ارایه کنیم ، بایداز مدیران بانک مرکزی و از اعضای دولت و همچنین از دستیار و معاون اقتصادی رییس جمهور به عنوان اقتصاددانان کابینه خواست ، بخش توهمی وبیهوده را از این ارقام بیرون بکشند تا در باره اعداد واقعی صحبت شود . اما برای پاسخ به این پرسش که چرا شهروندان منابع خود را به جای سرمایه گذاری در سایر بازارها مثل بازار سرمایه ، بازارتولید صنعتی ، بازار تولید محصولات کشاورزی در بانکها سپرده کرده اند ، باید کمی با صراحت بیشتر گفت . آنها که کلان سپرده گذارند و منابع قابل توجهی پول نقددارند حواسشان به همه بازارها و ریسک ها و تهدیدها و مقایسه ریسک هر بازار با سایر بازارها جمع است . این گروه براساس تجربه فهمیده اند نهاد بانک تا امروز از امنیت بیشتر به لحاظ حفظ ساختار و نگهداشت وضع موجود نسبت به سایر نهادها برخوردار است .