برگزاری نشست "مروری بر پژوهش‌های علمی در حوزه پزشکی با بررسی مصادیق شبه علم"


نشست "مروری بر پژوهش‌های علمی در حوزه پزشکی با بررسی مصادیق شبه علم" با سخنرانی دکتر محمدرضا توکلی صابری برنده جایزه ترویج علم سال ۱۳۹۷ در مرکزنوآوری و شکوفایی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.

دکتر محمدرضا توکلی صابری در این نشست با بیان اینکه معارف شامل دو دسته اعتقادی و پژوهشی هستند، اظهار کرد: معارف اعتقادی در جستجوی وصول به حقیقت و پژوهشی به دنبال معرفت هستند.

وی در ادامه با تشریح و تعریف علم به زبان ساده، عنوان کرد: در این رابطه می‌توان به علوم قانون یاب یا علوم طبیعی مانند فیزیک و شیمی اشاره کرد که موضوع آنها کشف قوانین کلی و عامی است و در همه جا و همیشه صادق است و علوم واقعیت یاب یا علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، تاریخ و شاید اقتصاد بیشتر به پدیده‌ها و وقایع موضعی و محلی توجه دارند.

وی با اشاره به تفاوت علم و ضدعلم، به ارکان علم اشاره کرد و گفت: در علم، مهمترین مسأله فرضیه‌سازی است که یا درست است و اثبات می‌شود، یا نادرست است و رد می‌شود. نظریه، حالت پیشرفته فرضیه است که کارکرد جهان را نشان می‌دهد و بنابراین مهمترین وجه تمایز علم با سایر معارف، در قدرت پیش بینی آن است که باید دقیق باشد.

صابری توکلی در این رابطه به  بررسی مصادیق شبه علم پرداخت و گفت: برای روشن شدن این موضوع بنده اصطلاحاتی از جمله دانشورزی (مانند کشاورزی) science،  دانشورز (مانند کشاورز) scientist و دانشورزانهscientific را ایجاد کرده و از سالها پیش برای استفاده در متون فارسی پیشنهاد کرده‌ام.

وی در ادامه با اشاره به ارکان و چهار چوب دانشورزی به تعریف مفاهیمی همچون فرضیه و نظریه پرداخت و در ادامه قوانین علمی، تجربی، نظری (یا قوانین انتزاعی) و همچنین روش‌های مختلف علمی مانند پیش‌بینی، مشاهده، آزمایش، تائید یا ابطال را تشریح کرد.

وی با ارایه تعریفی از دانشورزی، عنوان کرد: ارزش یک نظریه یا فرضیه علمی به هیچ‌وجه نباید به خصلت و شخصیت دانشورزی که آن نظریه را ارائه داده است ارتباط پیدا کند. همچنین یافته ها و اکتشافات یک دانشورز باید به طور آزادانه و آشکارا به کل جامعه علمی ارائه شود و همچنین دانشورزان باید یافته‌های همکاران خود را با شک سازمان یافته بررسی کنند.

نویسنده کتاب "سفر برگذشتنی" با اشاره به مساله "شبه علم"، اظهار کرد: شبه علم عبارت است از مجموعه نظریه ها و روش‌هایی که برای توصیف موضوعات و پدیده‌ها ی طبیعی به کار می رود، اما از روش علمی استفاده نمی‌کند. در این میان می‌توان به مسائلی همچون اختر بینی (احکام نجوم یا آسترولوژی)، قدرت پیرامید، طالع بینی،  موجودات هوشمند فرازمینی، هومئوپاتی، تله پاتی، احضار ارواح، ایمان درمانی و چندین نمونه دیگر اشاره کرد.

توکلی صابری در ادامه سخنان خود همچنین به مباحثی همچون شیوه استدلال شبه دانشورزان، شیوه رد فرض غلط، استدلال معطوف به جهل، استدلال بر پایه دانش پیشینیان، حمله به شواهد علمی غیر مستقیم، شرایط تائید درمان بیماری توسط روش‌های غیرپزشکی و مساله مهم پزشک‌نماها نیز اشاره کرد.

انتهای پیام